هوایی

تاسیسات فرودگاه

فرودگاههای بین المللی عموماً دارای مجموعه ای از تأسیسات و ساختمانهائی هستند که مسافران در این اماکن به هواپیما سوار یا از آن پیاده میشوند و همچنین بار هواپیماها تخلیه و یا بارگیری میشوند. تسهیلاتی که مسافران از طریق آنها با حمل و نقل زمینی، خرید بلیط، انتقال بار همراه، و چمدانهای خود و همچنین عبور از ورودیهای امنیتی از آنها استفاده میکنند ترمینال و یا پایانه نامیده میشود و همچنین ساختمانهائی که مسافران برای سوار شدن به هواپیما در آنجا تجمع مینمایند سالن انتظار نامیده میشود. در هر صورت این دو اصطلاح بجای یکدیگر قابل استفاده هستند. معمولاً تسهیلات گمرکی موجود در فرودگاههای بین المللی و همچنین سطح بالای عوامل امنیتی که در این فرودگاهها به چشم میخورد از عواملی هستند که آنها را از فرودگاههای کوچک قابل تفکیک می نماید.

سیستم نظارتی فرودگاه

سیستم رادارهای مراقبتی به عنوان یک سیستم نظارتی اصلی برای کنترل ترافیک هوایی استفاده میشوند. رادارهای نظارتی اطلاعات مسافت و جهت و ارتفاع هواپیما را تأمین میکنند. این سیستمها شامل فرستنده قوی و گیرنده میباشد. پرتوهایی که توسط فرستندههای رادار فرستاده میشود توسط هواپیما بازتابیده شده و دریافت سیگنالهای بازتابیده شده توسط رادار موقعیت هواپیما را مشخص مینماید.

سیستم نظارتی چندگانه

مبحث ایمنی پرواز و سیستمهای مراقبتی پرواز از مهمترین و اساسی ترین موضوعات در عرصه حمل و نقل هوایی میباشد که باید با دقت مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. سیستم نظارتی چندگانه (Multilateration) یک سیستم جدید نظارتی مستقر روی زمین است که با داشتن حداقل سه دستگاه گیرنده، و محاسبه اختلاف زمان ورود (Time Different Of Arrival, TDOA ) سیگنال از آنتنهای مختلف موقعیت هواپیما را مشخص میکند. این سیستم برای مراقبت از هواپیما در تمامی مدت پرواز (پرواز مستقیم، ناحیه های تقرب و...) می باشد که در سال های اخیر در کنترل ترافیک هوایی مطرح شده است. این سیستم نظارتی به دلیل داشتن هزینه نصب، اجرا، تعمیر و نگهداری پایین و قابلیت اطمینان و سطح دقت بسیار بالا نسبت به سایر سیستمهای نظارتی تحولی در عرصه نظارت هوایی به وجود آورده است.

شهر فرودگاهی

شهر فرودگاهی مجموعه ای شامل ترمینال، ایپرون، باند، بخش بار، ادارات، فروشگاهها و هتلها میباشد. شهر فرودگاهی با محوریت هسته اصلی که فرودگاه میباشد به مساحت چند صد هکتار در اطراف فرودگاه گسترش مییابد. گسترش مناطق تجاری، تفریحی و فرهنگی در اطراف فرودگاه به منظور بهبود وضعیت اقتصادی شهر و راحتی برای مسافران و بازرگانان سفر کننده و ایجاد مناطق توریستی و سیاحتی میتواند احداث گردد.

طرح جامع فرودگاه

طرح جامع فرودگاهی مفهومی از ساخت و توسعه نهایی یک فرودگاه خاص میباشد. طرح ساخت و توسعه مزبور در برگیرنده محدوده کاملی از کاربریهای هوانوردی و غیرهوانوردی فرودگاه و همچنین چگونگی کاربری زمینهای اطراف آن میباشد. طرح جامع ارائه دهنده ترکیب نموداری سیستم و توجیهات فنی، حمل و نقلی و اقتصادی طرح است. طرحهای جامع با هدف مدرنیزه کردن فرودگاههای موجود و یا ساخت فرودگاههای جدید تهیه میشوند. بازنگری طرح جامع فرودگاه در راستاي جهت دهي به توسعه آتي و امكان ايجاد توسعه پايدار، منطقي و سودمند در داخل محدوده اراضي فرودگاه، تهيه ميگردد و توصيه شده است هر 5 سال مورد بازنگري قرار گيرد. ارائه طرح جامع برای هر فرودگاه، نقشه راه مدیر فرودگاه به جهت توسعه آینده فرودگاه میباشد. در بازنگری طرح اولیه مواردی که پس از ارائه طرح جامع برای فرودگاه به وجود آمده است و همچنین نیازهای عملیاتی جدید باید برنامه ریزی مدون و مبسوطی انجام پذیرد.

مطالعات چند فرودگاهی

فرودگاهها به عنوان یکی از 4 رکن بازار حمل ونقل هوایی، نقشی حیاتی در توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشورها برعهده دارند. تهران به عنوان پایتخت کشور نیازمند یک سیستم فرودگاهی کارا جهت پاسخگویی به تقاضای حمل ونقل هوایی حوزه نفوذ خود میباشد. در حال حاضر دو فرودگاه تجاری امام خمینی و مهرآباد در استان تهران ارائه خدمات می نمایند. فرودگاه مهرآباد عملاً در سال 1317 و پس از تأسیس باشگاه خلبانی تأسیس گردید. مطالعات اولیه ساخت فرودگاه امام خمینی در سال 1346 آغاز شد و در سال 1351 به تصویب دولت رسید و در نهایت فاز اول فرودگاه امام خمینی در سال 1383 به بهره برداری رسید.

در سال 1384 با توجه به محدودیت ظرفیت فرودگاه مهرآباد و رشد سریع تقاضای حمل ونقل هوایی تهران از یک طرف و عملیاتی شدن فرودگاه امام خمینی از طرف دیگر، انتقال برخی از پروازها به فرودگاه امام خمینی در دستور کار قرار گرفت. در وهله نخست پایانه شماره 1 فرودگاه امام خمینی (ره) برای انجام هر دو نوع عملیات پرواز داخلی و بین المللی طراحی گردیده بود که با توحه به زمان دسترسی طولانی به فرودگاه و همچنین عدم تکمیل پروژههای سیستم دسترسی به فرودگاه از قبیل مترو، تصمیم گرفته شد تا پروازهای بینالمللی، بهدلیل زمان پرواز طولانیتر نسبت به پروازهای داخلی، از فرودگاه مهرآباد به فرودگاه امام خمینی منتقل گردند.

سیستم فرودگاهی موجود و تفکیک پروازهای داخلی و بینالمللی در دو فرودگاه، مشکلات متعددی را برای مسافران و بهویژه شرکتهای هواپیمایی به همراه داشته است. یکی از معضلات اصلی که تصمیمگیریها در خصوص حل مشکلات موجود را دشوار نموده است، نبود مطالعه جامع در خصوص شبکه چندفرودگاهی استان تهران میباشد. این امر سبب گردیده مدیران و سیاستگذاران بر اساس سلایق و شرایط زمانی مختلف تصمیمات مختلفی را اتخاذ نمایند. در این شرایط و با تغییر مدیران، تصمیمات اتخاذی آنها ممکن است به سرانجام نرسیده و دستخوش تغییرات گردد. جهت حل این معضل، مطالعه حاضر تعریف گردید و پس از تصویب هیئت مدیره شرکت فرودگاههای کشور، از طریق مجری محترم فاز دوم توسعه فرودگاه امام خمینی به مرکز تحقیقات حملونقل طراحان پارسه ابلاغ گردید.

ناوبری مبتنی بر عملکرد

رشد صنعت حمل ونقل هوایی با افزایش ترافیک هوایی نیازمند استفاده بهینه از ظرفیت فضا گردید به منظور بهینه سازی ظرفیت فضا استفاده از تکنیک ناوبری منطقه ای(RNAV )در نقاط مختلف دنیا و در فازهای مختلف پروازی شروع شد. سامانه های ناوبری منطقه ای از تجهیزات زمینی و دستورالعملهای حال حاضر منتج میگردید. سامانه ناوبری منطقه ای و بکارگیری آن، از طریق آنالیز ترکیب پروازهای آزمایشی به وجود آمده است. برای پرواز در مسیرهای داخلی کشورها، هواپیماها با استفاده از دستگاه های VOR/DME موقعیت خود را بدست می آورند. همچنین برای پرواز بر فراز اقیانوس ها و مناطق دور دست ، از INS به منظور تعیین موقعیت، استفاده می شود. فضاهای هوایی و فاصله ایمن از موانع بر اساس قابلیت تجهیزات موجود، گسترش پیدا کرده و خصوصیات آن برای الزامات ناوبری براساس کارآیی تجهیزات و توانایی های موجود بررسی شده است. در برخی از موارد نیاز بود که یک مدل خاصی از تجهیزات در یک فضای مشخص بکار گرفته شود. این وابستگی به تجهیزات باعث می شد که روند معرفی و توسعه سامانه ناوبری منطقه ای به کندی انجام شود و هزینه های زیادی برای معتبر نگهداشتن مجوزها صرف شود. برای جلوگیری از این وابستگی ها، روش ناوبری منطقه ای معرفی گردید و درسالیان گذشته توسعه پیدا نمود اما بدلیل یکسان نبودن خصوصیات ناوبری منطقه ای در سراسر جهان و تجهیزات و الزامات ناوبری مبتنی برعملکرد یا PBN معرفی گردید.